fantasia

MENGANDUNG adalah anugerah Tuhan yang tidak terhingga kepada setiap wanita. Bahkan, ketika itulah ramai wanita sanggup menukar gaya pemakanan seperti disarankan doktor demi mendapatkan anak sihat.

Sepanjang hayat, setiap wanita mempunyai sekurang-kurangnya tiga fasa penting untuk dijaga pemakanan, iaitu ketika waktu subur, sebelum mengandung dan selepas melahirkan anak.

Menurut Pakar Pemakanan, Hasreena Hashim, sebaik disahkan mengandung, wanita perlu membuat semakan semula tabiat pemakanan mereka dan mengubahnya kepada pemakanan seimbang.

Ketika itu, katanya, wanita hamil juga perlu menambah beberapa nutrien penting seperti asid lemak perlu (EFA), folat (asid folik), kalsium, zat besi, lemak dan Vitamin C kerana semuanya mempunyai fungsi besar dalam perkembangan otak janin.

Secara purata, wanita berusia antara 11 hingga 50 tahun memerlukan 2,200 kilo kalori (kcal) setiap hari, tetapi keperluan ini meningkat kepada 2,500 kcal ketika mengandung dan 2,700 kcal apabila menyusukan anak.

“Ketika hamil, wanita disarankan banyak minum susu, sekurang-kurangnya dua gelas sehari, bagi menampung keperluan kalsium dan asid lemak perlu (EFA).

“EFA sangat penting untuk perkembangan janin, ia akan ditukarkan kepada Asid Dokosaheksanoik (DHA) dan asid arakidonik (AA) oleh ibu dan disalurkan melalui uri untuk membantu perkembangan otak, mata serta sel saraf,” katanya ketika ceramah kesihatan umum anjuran Pusat Perubatan Salam dan New Zealand Milk (M) Sdn Bhd.

Selepas dilahirkan, bayi mendapat sumber ini melalui susu ibu yang membantu proses perkembangan peratus otak bayi sehingga dia berumur dua tahun. Justeru, kanak-kanak yang diberikan susu ibu lazimnya lebih cerdik berbanding kumpulan yang bergantung kepada susu formula.

“Bagaimanapun, jangan makan untuk dua orang. Pertambahan tenaga (kepada 2,700 kcal) hanya diperlukan ketika trimester kedua dan ketiga. Selepas bersalin, wanita masih perlu mengambil EFA untuk menggantikan asid lemak yang disalurkan kepada anak dan memenuhi keperluan tubuh mereka sendiri.

“Sumber terbaik EFA datang daripada minyak sayur-sayuran (misalnya jagung, soya dan bunga matahari), ikan kembung, parang dan bawal putih serta makanan diperkaya dengan EFA seperti susu khas untuk wanita mengandung dan menyusukan anak,” katanya.

Menurut Hasreena, wanita yang merancang untuk hamil juga disaran supaya mendapatkan bekalan folat secukupnya kerana otak janin mula terbentuk ketika kehamilan berusia tiga atau empat minggu dan ia juga mampu mengurangkan risiko kecacatan saluran saraf bayi.

Kekurangan folat akan menyebabkan perkembangan gangguan terhadap pembentukan selaput otak dan saraf tunjang menjadi tidak lengkap serta boleh mengakibatkan kematian bayi.

Ketika hamil, folat berfungsi untuk menambah darah dan menggalakkan pertumbuhan sel tisu pada ibu serta janin. Manakala ketika menyusukan anak pula, ia berfungsi menggantikan semula bekalan darah yang hilang ketika bersalin.

Bekalan folat pula boleh diperolehi daripada sayur-sayuran hijau, buah-buahan, hati (satu atau dua hidangan dalam tempoh dua minggu) serta makanan yang diperkaya folat.

Selain itu, wanita hamil perlu memastikan mereka mendapat bekalan kalsium mencukupi untuk pembentukan tulang dan gigi kuat.

Kekurangan kalsium dalam jangka masa panjang akan menyebabkan bayi mengambil bekalan kalsium daripada tulang ibu dan akibatnya ibu mudah mengalami masalah tulang rapuh, mudah retak yang menjurus kepada osteoporosis.

Sumber terbaik kalsium boleh didapati daripada susu, keju, dadih, sardin, tauhu dan ikan bilis (tanpa kepala kerana ia tinggi kolesterol).

“Keperluan zat besi wanita hamil bertambah dua kali ganda kerana ketika ini isipadu darah meningkat 50 peratus dan ia penting untuk pembentukan uri serta perkembangan janin.

“Kekurangannya boleh menyebabkan wanita mudah mengalami anemia, pucat, letih, lesu, sukar bernafas dan pitam. Ini kerana zat besi berfungsi membawa bekalan oksigen dalam sel darah merah dan kekurangannya bermakna kurang oksigen dibekalkan kepada semua organ,” katanya.

Sama seperti folat, zat besi juga diperlukan untuk menggantikan semula bekalan darah yang hilang ketika bersalin. Ia terbahagi kepada dua, iaitu zat besi Haem (sumber haiwan dan mudah diserap) dan bukan Haem (sumber tumbuh-tumbuhan, sukar diserap).

Kedua-dua zat besi ini boleh diperolehi daripada hati, tiram, daging, ayam, kekacang, sayur-sayuran berdaun hijau serta makanan diperkaya zat besi seperti roti dan bijirin.

Hasreena berkata, penyerapan zat besi daripada sumber tumbuh-tumbuhan boleh dipertingkatkan dengan pengambilan vitamin C (sumber: oren, jambu batu, betik, buah kiwi, brokoli dan bayam).

Malah, vitamin C juga penting untuk menyokong sistem pertahanan badan, menyembuhkan luka serta membantu mengurangkan alahan.

“Jangan masak sayur terlalu lama, ia boleh memusnahkan vitamin yang terkandung di dalamnya. Cara paling mudah ialah mengamalkan makan buah sebagai pencuci mulut setiap kali selepas makan.

“Ketika menyusukan anak, wanita juga perlu dapat bekalan karbohidrat, protein, vitamin B (B1, B2, B3 dan B12) secukupnya. Karbohidrat berfungsi membantu perkembangan bayi, protein pula penting untuk membantu perkembangan sel tisu badan ibu, manakala vitamin B bertugas meningkatkan kualiti susu ibu," katanya.